LOËJ

Voorgedragen door dhr. Louis Van Thienen (°1924) of Louis van Gust van Nant

Opname door J.L. te Tessenderlo op 9 feb 2000

iN SCHRIFT

           DE ZÂNDBOERE VA DIST

Sus, Fôns en Lëwie, dreì ¹ongetreëfde bruurs hemmen zestig jaor laank het vervuur gedaon van Dist nò Loëj mee ‘n zwoor kaar zonder de hulp van e peìëd, nen hond of nen ezel. Sus stond tusse de berries en Fôns en Lëwie trokke lings en rechs mee ne lere riêm over hun ²scheìëvers. Iêderen dág deejn ze da mier as twintig kilometer mee ‘n gelaoë kaar wároep wel duûzend kilo wit zand kon ligge en dat alles over ne slechte kassaaiweg

‘s Zaoterdágs verkochte ze dië zând, est tegen iëne fráng en laoter tege vìjf fráng vur nen aör. In diën tìjd konne de mênse dië zând nie misse, veural veur de roë vloer en oep de Leuvese stoof. Est wir de vloer geschoerd en dan struuide ze er krammige zând over. Á da ³druü- was, mákte ze ‘r mee de bussel versieringen in en ‘s anderendágs begonne ze ⁴opnift.

As Lëwie, de joengste van-e dreì, de kaar ⁵deëfde was dat ’n tiëke dat ‘m e paör pinte te veul ùt had, want hìj leverde de zând en had de bus. En in de herberge stond altìjd ‘n pint of twië ⁶griëd. Op den duur was ‘r van trekke gin spraoke ne mië en moest ‘m aonklampe om nie gelost te wurre. Iêdere ⁷noen kwamme ze bè os thôös hun ⁸snejen oepete, vìjfendettig jaor laank. As klaa männe-e ⁹hem i- ë dan ¹⁰di-ës bìjgestaon ¹¹swenst da ze nen hiêle staopel broëd binnewerkte mee spek, pattee, sprot of kees. Iëne kier brochte ze ok ins stinkende kees mee. Mah da was ok de leste kier, want oos moe zee da ze òn ‘t stinkfabriekse va Duün (da was het villebelaök) al genoeg hadde. Laoter hem i- mè di-ës afgevraogd hoe die mênse ‘r òn ùt konne om da zwoor werk te doewn. Want ze wèren ‘r iêderen dág en klaoge dejen ze noët. Rege, wind, hitten of ¹²keëf, niks kon hun tegen heëve. Alliën as de ¹³sniëf te dik was, moeste ze passe

In die zestig jaör mákte ze ok de geschiêdenis van ‘t vervoer mee. In 1890 was nog alles te voewt, te peìëd of mee ‘n honskaar. Dan kwamme ¹⁴de este vëloos, ¹⁵de tuffers en de ottos. Mah toch voêld’n de zândboere zich nog ¹⁶e bikke de baos oep de baon. Da moest zelfs este minister Scholaar ondervinne. Dië wunde in Klaa-Vöst en wir ‘s merges mi den otto nò den traan in Dist gebrocht. Op ne kier kwam ‘m de zândboere tege en de chauffeur had nie veul goesting om ‘m in de ¹⁷moos af te zette. Mar ok de zândboere die zwoor gelaoë weere gove nie toe, premier of ginne premier. En dao stonde ze dan tot de dreì hunne riêm afdejen, de meëven oepstropte en nò den otto ginge. Toen was de zaok dërekt oepgelost

Zik were ze ok noët. As ‘r dan toch ins iëne wa hoeste, zee me moeder wel es: “¹⁸Zaa de nie nò den doktoor gaon?” Mah ‘t ântwoord was altè ‘tzelfde: “Bìj zoë ne sláchter hemme we nog noët ne voet in hôös gezet!”

Mah toch kon ‘t nie blìjven dure... Fons stirf in ‘44 zonder zikte, mah verslete tot oep den draod, 73 jaör. Toe kwamme ze nog mè twië tot Lëwie e biën brook en in ‘49 stirf, 75 jaör. Sus hield ‘t nog e jaor vol, mah stopte i vùftig en hè stirf in zestig, 87 jaor èùd. Zonder te wete dat hìj mee z’n bruurs e wereldrecord hadde geklopt: in zestig jaor tìjd, mier dan dreìhonderd duûzend kilometer de kaar trekke. De zândboere hemme in hun leve wel zeve kiere rond de wereld getrokke mee ‘n zwoor kaar achter hun ¹⁹vesseme!